No monitor/mouse/keyboard was harmed during the making of this review.

“Football is life” μας λέει και μας ξαναλέει ο αγαπητός σε όλους Dani Rojas της AFC Richmond, της φανταστικής αγγλικής ομάδας που εμφανίζεται στη σειρά Ted Lasso. Ωστόσο, για όσους παίζουν Football Manager, το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από «ζωή»… It's the only life. Αυτό συμβαίνει διότι η εν λόγω σειρά παιχνιδιών – που φέτος μετρά τριάντα χρόνια – απαιτεί από τους παίκτες χρόνο, υπομονή, φαντασία και θέληση όμοια με αυτή των πραγματικών προπονητών και καμιά φορά ίσως και μεγαλύτερη. Έχοντας περάσει ήδη 40+ ώρες στο παιχνίδι, με χαρά διαπίστωσα πως και η φετινή προσθήκη δε διαφέρει σε τίποτα όσον αφορά αυτό το κομμάτι του immersion. Του υπερβολικού θα λέγαμε immersion…

STARTING XI

Προτού περάσουμε, όμως, στο τι νέο προσφέρει το FM23 θεώρησα σωστό να σας ξεναγήσω λίγο πιο λεπτομερώς στο τι περιλαμβάνει ο κόσμος του Football Manager. Η σειρά αποτελεί ένα football management simulation, όπου οι παίκτες αναλαμβάνουν τη θέση του manager μίας ποδοσφαιρικής ομάδας της αρεσκείας τους. Εκεί είναι υπεύθυνοι για μία πληθώρα αποφάσεων, καθώς καλούνται να πραγματοποιήσουν μεταγραφές για τις οποίες πρέπει να διαπραγματευτούν, να πουλήσουν ήδη υπάρχοντες παίκτες, να προσλάβουν ή να απολύσουν προσωπικό, να δημιουργήσουν το αγωνιστικό και προπονητικό πλάνο της ομάδας, να παρευρεθούν στις συνεντεύξεις τύπου πριν από κάθε αγώνα ή να μην κάνουν σχεδόν τίποτα από όλα αυτά.

Ο βαθμός εμπλοκής με τις αρμοδιότητες ενός manager επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια και επιθυμία των ίδιων των παικτών, οι οποίοι κάλλιστα μπορούν να αναθέσουν ακόμα και την πλειοψηφία αυτών στο αρμόδιο τεχνικό προσωπικό. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες υποδομές της ομάδας (γήπεδο, ακαδημίες κλπ.) εκτός από τη διοίκηση της, τα χαρακτηριστικά της οποίας αλλάζουν μόνο με τη χρήση του editor εργαλείου που προσφέρεται ξεχωριστά από το κυρίως παιχνίδι. Έτσι, οι παίκτες μπορούν είτε να βγάλουν το control freak που κρύβουν μέσα τους και να είναι μέχρι και υπεύθυνοι για τους αγώνες της Κ19 ή να ασχοληθούν μόνο με το ποια ενδεκάδα θα κατεβάσει η πρώτη ομάδα την επόμενη αγωνιστική, λαμβάνοντας απλώς τις ενημερώσεις από το υπόλοιπο προσωπικό.

Αυτή η απόλυτη ελευθερία είναι που συναρπάζει κάθε χρόνο τους παλιούς και νέους fans του FM, διότι τους δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσουν καταστάσεις, σενάρια και challenges που στην πραγματικότητα δε θα υφίσταντο ή δεν προσφέρονται με τον ίδιο τρόπο από άλλα ποδοσφαιρικά games. Με άλλα λόγια, μπορούν να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία είτε στην ομάδα της καρδιάς τους, είτε δημιουργώντας το δικό τους σύλλογο από το μηδέν μέσω του Create-A-Club, είτε να γίνουν οι νέοι Sam Allardyce περιφερόμενοι από ομάδα σε ομάδα.

ΤΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ…

Παρατηρώντας κατά καιρούς διάφορες συνεντεύξεις προπονητών, εντόπισα ένα αντικείμενο που μοιράζονται όλοι στα γραφεία τους. Αυτό το αντικείμενο είναι ένας λευκός πίνακας πάνω στον οποίο περιλαμβάνεται η αγωνιστική σύνθεση της ομάδας, καθώς και όλοι οι παίκτες που μπορούν να παίξουν στην εκάστοτε θέση. Φυσικά, για να μην αποκαλύψουν τα μυστικά και τις προθέσεις τους, αυτό που λείπει από τον πίνακα είναι οι παίκτες που ενδεχομένως να μπορούν να ενταχθούν στην ομάδα κατά τη μεταγραφική περίοδο. Με λίγα λόγια, βλέπουμε τη φυσική απεικόνιση αυτού που ονομάζουμε Squad Planning και που αποτελεί ένα μεγάλο selling point του FM23.

Μέσω του Squad Planner, οι παίκτες έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάσουν σε βάθος τριετίας ποιοι είναι αυτοί που θα μείνουν, ποιοι μπορούν να ανεγερθούν από τις ακαδημίες και ποιοι μεταγραφικοί στόχοι μπορούν να ενισχύσουν την ομάδα, αξιοποιώντας το «μαζεμένο» recruitment focus που αντικατέστησε τα scouting assignments. Παράλληλα, μέσα από την ενότητα Experience Matrix, μπορούν να δουν εν συνόλω αλλά και ανάλογα τη θέση, ποιοι παίκτες βρίσκονται στο αναπτυξιακό, στο ανερχόμενο, στο κορυφαίο και στον τελικό στάδιο της καριέρας τους, χωρίς φυσικά να απουσιάζουν κι εδώ τα στατιστικά δεδομένα τους.

THE CHAAAAAMPIOOOOONS!!!!

Εδώ και πολλά χρόνια το παιχνίδι κατέχει τις επίσημες άδειες για την απεικόνιση πολλών ευρωπαϊκών και μη πρωταθλημάτων (π.χ. Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, ΗΠΑ, Νότια Κορέα, Αυστραλία), ενώ προσφέρει τη δυνατότητα επιλογής ομάδας και από άλλες χώρες που δεν απεικονίζονται επίσημα στο παιχνίδι (π.χ. Αγγλία, Ισπανία, Βραζιλίας, Νότιας Αφρικής). Επίσης, δεν είναι μυστικό πως το FM μπορεί πολύ εύκολα να μονταριστεί σύμφωνα με τις ανάγκες της άκρως ενεργητικής κοινότητας του, λαμβάνοντας επιπλέον πρωταθλήματα, διοργανώσεις, database παικτών κλπ.. Ωστόσο, ένα ακόμα selling point της φετινής έκδοσης είναι η συνεργασία με την UEFA και η απόκτηση των δικαιωμάτων όλων των ευρωπαϊκών διασυλλογικών διοργανώσεων. Αυτό σημαίνει πως πλέον θα μπορείτε να βλέπετε την είσοδο της Αναγέννησης Καρδίτσας στον αγωνιστικό χώρο, υπό τον εμβληματικό ύμνο και την κυματιστή σημαία του Champions League ή να είστε εσείς – επιτέλους – που θα σηκώσετε την εν λόγω κούπα με τη Manchester City και θα είναι όντως η πραγματική της απεικόνιση.

Τέλος, άξια αναφοράς είναι και η προσθήκη του Fan Expectations, η οποία συμπληρώνει τις προσδοκίες και απαιτήσεις της διοίκησης, προσδίδοντας στο ρεαλισμό του παιχνιδιού. Αυτές οι προσδοκίες των οπαδών εμφανίζονται τόσο κατά την αρχή της σεζόν, όσο και σε διάφορα κομβικά σημεία όπως είναι τα derby και οι τελικοί κυπέλλων.

ΣΤΑ ΕΞΗΓΩ ΩΡΑΙΑ; ΜΑΘΕ ΜΠΑΛΙΤΣΑ ΛΟΙΠΟΝ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΧΟΝΤΑ!

Το Football Manager είναι ένα σχετικά δύσκολο παιχνίδι, που δεν συγχωρεί εύκολα, ανεξαρτήτως εμπειρίας και ωρών που έχει κανείς στις πλάτες του. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην υψηλή ικανότητα του Match Engine να εντοπίζει κενά και αδυναμίες στην τακτική που ακολουθούν οι παίκτες, αλλά και στο γενικότερο AI που είναι ολίγον τι «ανελέητο» στις μεταγραφικές του κινήσεις και στους τραυματισμούς που προσφέρει απλόχερα. Δηλαδή και φέτος έχουμε το παλιό πατροπαράδοτο FM που όλοι αγαπάμε να μισούμε και που ποτέ δεν πρόκειται να αλλάξει τα γραφικά του (όχι ότι χρειάζεται κιόλας άμα παίζεις σε 2D Classic).

Το Gegenpressing συνεχίζει να αποτελεί τη νούμερο ένα επιλογή τακτικής, οι παίκτες κατά καιρούς συνεχίζουν να παθαίνουν αυτές τις ποδοσφαιρικές «διαλείψεις» εν ώρα αγώνα και το VAR πλέον χρησιμοποιείται πιο συχνά και από χάπι για την πίεση. You know, the usual FM stuff. 

Παρ’ όλα αυτά, εκεί που βλέπω ακόμα ότι υστερεί η σειρά είναι στην ομαλή ένταξη των παικτών – και δη των νέων – στα καθήκοντα ενός manager. Η εξοικείωση με το gameplay δε γίνεται οργανικά αλλά μέσω του trial and error. Μία μέθοδος, την οποία ναι μεν οι σκληροπυρηνικοί του παιχνιδιού έχουν συνηθίσει και λατρεύουν, αλλά οι casual gamers που έρχονται τώρα στον κόσμο του FM μπορεί να μην έχουν τη διάθεση και κυρίως το χρόνο να την υιοθετήσουν.

Για παράδειγμα, η ολοένα και μεγαλύτερη υιοθέτηση των στατιστικών εργαλείων είναι σημαντική, ούτως ώστε να λαμβάνουν οι παίκτες καλύτερες και πιο αντικειμενικές αποφάσεις για την ομάδα τους, αλλά και να αισθάνονται το ίδιο το game πιο ρεαλιστικό. Όμως, η αποτελεσματική αξιοποίηση τους και η σύνδεση τους με το εκάστοτε τακτικό πλάνο εξαρτάται σημαντικά από την εξοικείωση του παίκτη με τέτοιες έννοιες και το γεγονός ότι δεν προσφέρεται κάποιο tutorial (παρά ένα τυπικό introduction) από το ίδιο το παιχνίδι αποτελεί σίγουρα ένα αγκάθι στις προσπάθειες των νέων παικτών.

Στην ίδια κατηγόρια εμπίπτει και το νέο Squad Planner, το οποίο αν και αντιλαμβάνομαι ότι σκοπός του είναι η σφαιρική όψη της ομάδας και η εξειδίκευση του σχεδιασμού της, δεν μπορώ να πω ότι το αξιοποίησα ιδιαίτερα, διότι είτε έγραφα σε μία κόλα χαρτί το ποιος θα διαδεχτεί ποιον, είτε περιείχε δεδομένα που έβρισκα σε άλλα εδραιωμένα εργαλεία, όπως το Data Hub ή το Squad. Έτσι, βρισκόμουν σε μία διαρκή απορία σχετικά με τη χρήση και την αξία αυτού του νέου feature.

Επιπρόσθετα, θεώρησα σημαντική την έλλειψη των γυναικείων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων, έστω και σε ανεπίσημο επίπεδο. Αν και έχει ανακοινωθεί συμφωνία για τα δικαιώματα του UEFA Women’s Champions League και υπάρχει υπόσχεση από τους developers για την σύντομη ένταξη της γυναικείας πλευράς του αθλήματος στο παιχνίδι, σίγουρα η απουσία τη φετινή χρονιά ήταν αισθητή, ειδικά όταν ο «ανταγωνισμός» προσφέρει άμεσα αρκετά από τα μεγάλα πρωταθλήματα και διεθνείς διοργανώσεις. Εντούτοις, έχω πίστη ότι όταν έρθει θα είναι στο ίδιο εξαιρετικό επίπεδο όπως και το υπόλοιπο παιχνίδι.

ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΟΛΑ... ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΑΛΑ ΤΙΠΟΤΑ

Αυτό που καταφέρνει η Sports Interactive σε ετήσια βάση είναι αξιοθαύμαστο, διότι όχι μόνο φέρνει την καθημερινότητα ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου στην οθόνη του υπολογιστή, του κινητού και της τηλεόρασης (από πέρσι κυκλοφορεί και στις κονσόλες), αλλά το παιχνίδι αποτελεί πράγματι έναν εξομοιωτή ποδοσφαίρου που συνεχώς βελτιώνεται. Δεν είναι λίγα τα δημοσιεύματα που αναφέρουν ομάδες να αξιοποιούν το παιχνίδι κατά το μεταγραφικό σχεδιασμό τους ή ανθρώπους να έχουν βρει δουλειά σε συλλόγους, λόγω των ικανοτήτων που απέκτησαν μέσα από αυτό. Παρά τις αστοχίες, τις ελλείψεις ή τις νέες ιδέες που μπορεί να μην έχουν πιάσει ακόμα πλήρως, το Football Manager παραμένει ένας πόλος έλξης των απανταχού ποδοσφαιρόφιλων που θέλουν κάτι παραπάνω από την έξαψη των 90 λεπτών.

Ευχαριστούμε πολύ τη Zegetron για την παροχή του review copy!