Άγγελοι, δαίμονες και μπόλικο conditioner.

Είναι αξιοθαύμαστη η συνοχή των περισσότερων JPRG. Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος πού και πότε διεκπεραιώθηκε το meeting στο οποίο αποφάσισαν ακριβώς τι καθιστά ένα game του genre. Για αυτό που είμαι βέβαιος είναι τα θέματα συζήτησης. Ο πρωταγωνιστής πρέπει να έχει υπέροχα μαλλιά και αιχμηρά μάτια, κατά προτίμηση με βλεφαρίδες ικανές να κάνουν μοντέλα να τις ζηλέψουν. Πρέπει να είναι μεταξύ της ηλικίας των 14-20 και να εμπλέκεται ξώφαλτσα στην περιπέτεια που τον περιμένει, με τελικό σκοπό τη θανάτωση του Θεού. Το Shin Megami Tensei V μάλλον έπρεπε να φύγει νωρίς από το meeting και τη συζήτηση περί του τελευταίου στοιχείου την έχασε. Ο Θεός είναι ήδη νεκρός και δυστυχώς δεν τον σκοτώσαμε εμείς, σε αντίθεση με τα λεγόμενα του κυρίου Νίτσε. 

ΕΒΑΛΕ Ο ΔΙΑΟΛΟΣ ΤΗΝ ΟΥΡΑ ΤΟΥ

Το Shin Megami Tensei είναι το franchise-ναυαρχίδα της Atlus και το Shin Megami Tensei V φέρει όλα τα εμβληματικά στοιχεία της σειράς. Τα JRPG της Atlus είναι άμεσα αναγνωρίσιμα. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία εντός του genre, δεν έχουν ως φόντο κάποιο φανταστικό ή φουτουριστικό κόσμο. Τα γεγονότα των παιχνιδιών της διαδραματίζονται στο παρόν και συνήθως στο Τόκιο. Ο πρωταγωνιστής δεν είναι ούτε κάποιος ήρωας της προφητείας ούτε έμπειρος πολεμιστής. Πρόκειται για λυκειόπαιδο που επικοινωνεί μονάχα μέσω κουτιών διαλόγου. 

Στη συγκεκριμένη περίπτωση είμαστε όντως ένας μαθητής που μυστηριωδώς μεταφέρεται στο Da’at. Στο κόσμο αυτό οι δυνάμεις της Τάξης και του Χάους αλληλοσκοτώνονται στο όνομα του ηγέτη τους, τον αβρααμικό Θεό και τον Εωσφόρο αντίστοιχα. Μετά από λίγα βήματα εντός της χρυσής ερήμου που μας υποδέχτηκε συναντούμε τον Aogami. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι o Aogami αλλά μας προσφέρει τη βοήθεια του στην ώρα ανάγκης μας. Αφού τη δεχτούμε ενωνόμαστε μαζί τους, δημιουργώντας μια καινούρια ύπαρξη. Με μπλε κυματιστά μαλλιά άξια διαφήμισης της L’Oreal και νέες δυνάμεις θα ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στο Da’at με σκοπό να μάθουμε τι ακριβώς μας συνέβη και πού βρισκόμαστε. Αυτά τα ερωτήματα δεν θα απαντηθούν άμεσα, γρηγορότερα όμως απ’ ότι περίμενα.

Μαθαίνουμε πως ο πολυμερισμός μας με τον Aogami μας μετέτρεψε σε ένα πλάσμα γνωστό ως Nahobino και πως μόνο τέτοιες οντότητες μπορούν να διεκδικήσουν τον θρόνο της δημιουργίας και να γίνουν ο Θεός του υλικού κόσμου. Όταν ο προηγούμενος Θεός κατέκτησε τον θρόνο τον χρησιμοποίησε για να αφαιρέσει την Γνώση από τις υπόλοιπες θεότητες, αποκλείοντας τους από την δυνατότητα να κατακτήσουν τον θρόνο του.  Παράλληλα, ο Εωσφόρος μας ενημερώνει περήφανα πως κατάφερε να νικήσει εναντίον του Θεού της Τάξης και πως ο θρόνος πλέον είναι κενός. Αυτό που ακολουθεί είναι ένας αγώνας για την διεκδίκηση του θρόνου μεταξύ διάφορων ανταγωνιστικών πλευρών, μια εκ των οποίων είμαστε κι εμείς. 

Τα στοιχεία του αιρετικού Γνωστικισμού είναι χαραγμένα με αλυσοπρίονο στην επιφάνεια της ιστορίας και των θεμάτων του παιχνιδιού. Ο Γνωστικισμός κάποτε συνυπήρχε με τα πρώιμα χριστιανικά δόγματα. Πιθανότατα τσούγκριζαν μπρούτζινα κρασοπότηρα μεταξύ τους καθώς σχολιάζανε ποιο το τελευταίο θύμα του λοιμού των Αντωνίνων. Κάποια στιγμή έκαναν ένα μέγιστο λάθος.Τους διέφυγε η άποψη τους για τον Δημιουργό και πως δεν είναι απαραίτητα μία καλοπροαίρετη οντότητα. Το τελικό αποτέλεσμα την καταστροφή των περισσότερων κειμένων του δόγματος. Στο Shin Megami Tensei V, η Γνώση πάντα αναφέρεται με κεφαλαίο Γ και αποτελεί Θείο δώρο. Το Da’at το ίδιο μεταφράζεται σε Γνώση. Ο δημιουργός του υλικού κόσμου δεν θεωρείται ο πραγματικός Ύψιστος και η υποτιθέμενη Τάξη του είναι ατελής επειδή εξυπηρετεί κυρίως τους εγωιστικούς του στόχους. Η ανθρωπότητα κληρονόμησε την Γνώση μέσω του απαγορευμένου καρπού και μόνο με την αξιοποίηση της μπορούν να απελευθερωθούν. Ακόμη και η Σοφία, μία από τις πιο σημαντικές υπάρξεις στα κείμενα του Γνωστικισμού, εμφανίζεται ως σύμμαχος μας.

Από την περιγραφή των παραπάνω στοιχείων θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς το Shin Megami Tensei V ένα game με πολύπτυχη ιστορία, περίτεχνη πλοκή και παραλυτική αφήγηση. Στην πραγματικότητα, η παρουσίαση της ιστορίας είναι αρκετά λιτότερη απ’ ότι φαίνεται. Ειδικά για JRPG της Atlus, δηλαδή για game με περίπου 60 ώρες διάρκεια (συν τις ώρες που χάνονται από game overs), δεν το περίμενα. Υπάρχει μία πρωτόγνωρη μοναξιά που το περιβάλει.  

Η πλοκή σερβίρεται σε ικανοποιητικές μερίδες και ανάμεσα στα σημεία παράδοσης της υπάρχουν αξιοθαύμαστα κενά που επικρατεί μόνο το gameplay. Είναι εύκολο να απογοητευτεί κανείς από τη φαινομενική απλότητα της ιστορίας. Λέω φαινομενική γιατί θεωρώ πως υπάρχει σκοπιμότητα πίσω από τη μέθοδο που επέλεξαν να πουν την ιστορία τους. Το προσκήνιο στήνεται άμεσα με τα διακυβεύματα και τους πρωταγωνιστές της κάθε πλευράς. Μαθαίνουμε πως το Da’at είναι το πραγματικό Τόκιο και πως η “πραγματικότητα” μας είναι πλασματική. Συστηνόμαστε στους χαρακτήρες που είναι λιγότερο άνθρωποι και περισσότερο εργαλεία αναπαράστασης του Χάους, της Τάξης και της Ουδετερότητας. Βιβλικά γεγονότα διαδραματίζονται και μετά ακολουθεί μια εκτενής παύση, στην οποία είμαστε ελεύθεροι να εξερευνήσουμε τα δυστοπικά άκρα και τοπία του Da’at.

Από το προσκήνιο, όλα αυτά τα στοιχεία σταδιακά θα σπρωχτούν στο υπόβαθρο. Αυτό το αφηγηματικό κενό που δημιουργείται σκοπίμως πιστεύω πως αποτελεί τον ιδανικό καμβά για την επεξεργασία όλων αυτών των πληροφοριών. 

Η οντότητα είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει τον άνθρωπο  από την αρχή της αντίληψης της ύπαρξης του. Δεν είναι αδιανόητο που το Shin Megami Tensei V μας δίνει χρόνο να κατεργαστούμε όλα αυτά τα αφηγηματικά στοιχεία περί οντότητας. Γιατί συνεχίζουν να πολεμούν οι δύο πλευρές όταν η μία έχει επί της ουσίας νικήσει; Το σκάκι τελειώνει με την πτώση του βασιλιά και όχι με την εξάλειψη των πιονιών. Γιατί οι υπερασπιστές της Τάξης είναι τόσο τυφλοί στην αυθαίρετη θυματοποίηση ατόμων που δεν έσφαλαν; Γιατί εκπλήσσονται όταν επιλέξουν να παραδοθούν στο Χάος αφού η υποτιθέμενη τέλεια Τάξη, κυριολεκτικά σε ένα κόσμο φτιαγμένο από τον Θεό της Τάξεως, τους παρείχε μόνο μιζέρια και διχόνοια; Το Shin Megami Tensei V θα μας παρουσιάσει αυτά τα ζητήματα μεταξύ άλλων. Οι “ανθρώπινοι” χαρακτήρες θα απαντήσουν με βάση του προφανέστατου πιστεύω τους. Ο υπερασπιστής της Τάξης, θα μιλήσει περί απαραίτητων θυσιών στο μεγάλο σχέδιο. Ο εκπρόσωπος του Χάους θα απαντήσει πως δεν θα δεχτεί την καταπάτηση της ελεύθερης βούλησης. 

Ο ΘΕΟΣ ΑΛΛΟΥΣ ΕΠΛΑΣΕ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΕΚΛΑΣΕ

Στα περισσότερα RPG υπάρχει η προκατάληψη πως εμείς σαν πρωταγωνιστές θέλουμε να σώσουμε τον κόσμο και να βοηθήσουμε τους πάντες. Το Shin Megami Tensei V είναι επίτηδες στημένο έτσι ώστε να αναρωτηθούμε εάν θέλουμε να σώσουμε αυτό τον κόσμο και αν όντως επιθυμούμε να υποστηρίξουμε κάποια πλευρά. Δεν υπάρχει σωστή λύση, υπάρχει τέλος για κάθε θέση στο οποίο ο κόσμος θα αναδημιουργηθεί με βάση την αντίστοιχη φιλοσοφία. Θα ήταν συνετό όμως να σκεφτούμε και πέρα από τα λεγόμενα. Με μία γρήγορη ματιά οι άνθρωποι που αντιπροσωπεύουν την Τάξη και το Χάος, προσωπικά, δεν με εμπνέουν. Δεν είναι ιδιαίτερα πειστικοί, κατ’ εμέ, κυρίως επειδή μου δίνουν την εντύπωση πως οι πεποιθήσεις τους δεν είναι αντικειμενικά δίκες τους. Αλληγορικά, είναι ακόμη παγιδευμένοι στο σπήλαιο του Πλάτωνα και δεν κατέχουν την απαραίτητη επίγνωση των περιστάσεων που τους οδήγησαν στη δημιουργία των πιστεύω τους. Δεν αντιλαμβάνονται πως δρουν αντιδραστικά και ανάλογα με τον τρόπο που τους ευνόησε ή όχι ο κόσμος και πως εκμεταλλεύονται από τους θεωρητικούς σωτήρες και μέντορες τους. Είναι πραγματικά σχεδόν απογοητευτικά άβαθοι και μονοδιάστατοι ως χαρακτήρες. 

Βέβαια, αυτό είναι και μέρος του νοήματος. Το παιχνίδι απομακρύνει την ανθρωπότητα από την ανθρωπιά της. Κυριολεκτικά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν κατέχουν καν πρόσωπο. Αυτοί που έχουν πρόσωπα, μεταφορικά, δεν τους ανήκουν. Η πλειοψηφία γνωρίζει μόνο μια πλασματική πραγματικότητα και δεν έχει τρόπο διαφυγής. Ζουν μηχανικά και αποτελούν μια διαστρεβλωμένη σκιά του εαυτού τους. Η ευθύνη να επανακτήσουμε την ταυτότητα μας είναι δική μας.

Η μουσική ενισχύει την αίσθηση της παραμορφωμένης ατμόσφαιρας. Σε αντίθεση με τις περισσότερες εισαγωγές στο franchise οπισθοχωρεί και εκείνη στο υπόβαθρο. Δεν είναι πιασάρικη. Αλλοιωμένοι ήχοι οργάνων, βουητό ενισχυτών και εκκωφαντικά sythesizers δημιουργούν χαοτικά συναισθήματα και δίνουν την εντύπωση πως διανύουμε ένα αλλόκοτο πεδίο. Το Da’at αποτελείται από ανοιχτές περιοχές με αρκετές γωνιές προς εξερεύνηση. Είναι μια σπουδαία αποχώρηση από τους λαβυρίνθους των προηγούμενων παιχνιδιών και η προσθήκη του άλματος, σε συνδυασμό με τον ανοικτό σχεδιασμό, κάνουν την εξερεύνηση δραστικά απολαυστικότερη. Το λαβυρινθικό σύμπλεγμα διαδρόμων επιστρέφει υπό τη μορφή δύο dungeon, που συγκριτικά με τα παλαιότερα είναι λιγότερο αχανή. Δυστυχώς η επίδοση του παιχνιδιού ειδικά στις ανοιχτότερες περιοχές και σε συγκεκριμένα cutscenes πάσχει λίγο από frame drops. Το Switch είναι μια υπέροχη κονσόλα λόγω της ευελιξίας του, όμως οι δυνατότητες του είναι περιορισμένες. Δεν μου άρεσαν ποτέ οι PowerPoint παρουσιάσεις, πόσο μάλλον σε σημαντικό cutscene προς το τέλος του παιχνιδιού. Επίσης η περιήγηση μερικές φορές είναι ελαφρώς αδέξια. Ευτυχώς κατά την διάρκεια της μάχης δεν παρατήρησα κάποιο τεχνικό θέμα. Δυστυχώς, από την άλλη, η έλλειψη τους δεν μου παρέχει δικαιολογίες για τις αποτυχίες μου.

ΤΟ ΞΥΛΟ ΒΓΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

Το Shin Megami Tensei V είναι ένα σκληροπυρηνικό JRPG όπως και οι πρόγονοί του. Μία λάθος κίνηση, μία άτυχη περιστροφή του αόρατου ζαριού του αλγόριθμου και πεθάναμε. Πίσω στο Main Menu λοιπόν, με τα δάχτυλα σταυρωμένα πως θυμηθήκαμε να κάνουμε save στις τελευταίες τρείς ώρες. Βέβαια, η δυσκολία (ιδιαίτερα του Hard mode) είναι αρμοστή. Προσπαθούμε να γίνουμε ο νέος Θεός του κόσμου, πρέπει να ζοριστούμε και λίγο. Για καλή μας τύχη, η Atlus είναι εξαιρετική στο να σχεδιάζει τις σταδιακά αυξανόμενες απαιτήσεις σε levels της κάθε περιοχής του παιχνιδιού. Βέβαια, και πάλι σε μία βρέθηκα τρομακτικά απροετοίμαστος. Επίσης, για πρώτη φορά στο franchise μας δίνεται η δυνατότητα να επιστρέψουμε πίσω σε οποιοδήποτε save point έχουμε επισκεφτεί προηγουμένως και συνήθως χαρίζονται προειδοποιήσεις πριν κάποιο boss. 

Το Press Turn σύστημα μάχης επιστρέφει και εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο διασκεδαστικά turn-based συστήματα. Ξεκινάμε με μία επιτρεπόμενη κίνηση ανά χαρακτήρα του ενεργού party μας. Εάν εκμεταλλευτούμε την αδυναμία ενός εχθρού, μας χαρίζεται μία επιπλέον κίνηση. Αντίστοιχα, εάν η επίθεσή μας αστοχήσει, απορροφηθεί, ανακλαστεί ή αγνοηθεί τότε χάνουμε μία ολόκληρη κίνηση. Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν και για τους αντιπάλους μας. Στην περίπτωση που χτυπήσουν τις δικές μας αδυναμίες, θα επιβραβευτούν και εκείνοι με μία επιπλέον κίνηση και ανάλογα όταν αστοχούν ή είναι αναποτελεσματικές οι επιθέσεις τους, χάνουν την σειρά τους. 

Καινούρια προσθήκη στο σύστημα είναι το Magatsuhi Gauge. Πρόκειται για μία μπάρα που γεμίζει κατά τη διάρκεια της μάχης με ποικίλους τρόπους. Όταν είναι πλήρης, μας δίνεται η επιλογή να την εξαντλήσουμε χωρίς να χρησιμοποιήσουμε πολύτιμους γύρους για να ενισχύσουμε τις επιθέσεις μας ή να αμολήσουμε μια καταστρεπτική κίνηση. Μην ανησυχείτε και οι εχθροί μας έχουν πρόσβαση στο Magatsuhi. 

Το Press Turn είναι πάνω από όλα ένα σύστημα ισότητας. Δεν μας χαρίζεται κάποιο προτέρημα που ο αντίπαλός μας δεν έχει. Επίσης είναι ένα σύστημα που προωθεί τη συνετή χρήση των επιτρεπόμενων κινήσεων μας. Εάν δράσουμε απερίσκεπτα, πολύ πιθανό να χάσουμε τη σειρά μας πριν πραγματοποιήσουμε όλες μας τις κινήσεις και πιστέψτε με όταν λέω πως χρειαζόμαστε και τις οκτώ. Ιδανικά το party μας πρέπει να αποτελείται τουλάχιστον από δύο μέλη που μπορούν να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες του αντιπάλου, για να μας παρέχουν με τέσσερις επιπλέον επιθέσεις. Επίσης, θα πρέπει να προσέχουμε και ποιους φέρνουμε αντιμέτωπους με τους εχθρούς μας. Αν ο σύμμαχός μας είναι αλλεργικός στη φωτιά ίσως να μην τον συμπεριλάβουμε στο party που θα χρησιμοποιήσουμε εναντίον του Surt και του φλεγόμενου σπαθιού του. Το Magatsuhi προσθέτει μια επιπλέον στρώση στρατηγικής στο ήδη περίτεχνο σύστημα και οι ικανότητες που μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε έχουν την δύναμη να αλλάξουν την πορεία της μάχης. Στην διάρκεια του game αποκτάμε πρόσβαση σε διαφορετικά Magatsuhi Skills που αντιστοιχούν σε ένα τύπο δαίμονα που έχουμε συλλέξει. 

Ίσως έπρεπε να το προαναφέρω. Το Shin Megami Tensei πέρα από turn-based JRPG είναι και εν μέρει ένα Pokémon game. Μόνο αντί για ηλεκτροαρουραίους και άλλα γλυκούλικα πλασματάκια, συλλέγουμε δαίμονες, ημίθεους και θεότητες από κάθε μυθολογία και πίστη. Θα μπορούσε να το θεωρήσει κανείς και το σημαντικότερο κομμάτι του παιχνιδιού. Η επέκταση της δαιμονικής συλλογής μας συνδέεται άμεσα με την ενδυνάμωση του παίκτη. Όσες περισσότερες επιλογές έχουμε ως προς τον εμπλουτισμό του party μας, τόσες περισσότερες δυνατότητες και στρατηγικές αποκαλύπτονται. Πέρα όμως από το λειτουργικό κομμάτι τους, οι δαίμονες εξυπηρετούν και έναν ακόμη μοναδικό σκοπό που είναι άμεσα δεμένος με τον τρόπο συλλογής τους και την εμφάνιση τους. Μία από τις μεθόδους με την οποία μπορούμε να προσλάβουμε ένα δαίμονα στη Nahobino και ΣΙΑ Ε.Ε. είναι μέσω διαπραγμάτευσης. 

Κατά τη διάρκεια της μάχης μας δίνεται η επιλογή να πιάσουμε κουβέντα με τον αντίπαλο και να τον πείσουμε να έρθει μαζί μας. Εδώ αποκαλύπτεται η προσωπικότητα του κάθε δαιμόνιου πλάσματος που συναντούμε. Θα μας θέσει το καθένα κάποιες ερωτήσεις με βάση τον χαρακτήρα του και εμείς πρέπει να απαντήσουμε αναλόγως. Ένα τρομακτικό ποσοστό ρώτησε ευγενικότατα εάν θα του επιτρέπαμε να μας καταβροχθίσει. Άλλος με ρώτησε εάν ενοχλεί έστω και λίγο την συνείδηση μας που σκοτώνουμε τους ηλικιωμένους. Στη κάθε ερώτηση μας δίνονται τρεις πιθανές απαντήσεις συνήθως και ο κάθε δαίμονας αντιδρά διαφορετικά στη κάθε μία. Σε κάποιους η υποταγή στα θέλω τους είναι αποτελεσματική. Σε άλλους, το βρισίδι και οι σφαλιάρες λειτουργούν βέλτιστα. 

Οι διαπραγματεύσεις παραμένουν ένα εξαιρετικό στοιχείο της σειράς και στο συγκεκριμένο παιχνίδι είναι πιο διασκεδαστικές από ποτέ. Παραμένει ένα ποσοστό τζόγου στη λειτουργικότητά τους, όμως ο καλογραμμένος διάλογος σε συνδυασμό με το πλήθος των πιθανών αντιδράσεων, εμπλουτίζει τον μοναδικό χαρακτήρα του κάθε δαίμονα. Ο άριστος σχεδιασμός τους είναι επίσης αξιοσημείωτος. Τα κλασσικά σχέδια του Kazuma Kaneko επιστρέφουν και εκπορεύονται από την παράξενη και ταυτόχρονα γοητευτική αύρα που χαρακτηρίζει τα έργα του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Ταυτόχρονα έχουμε και νέα πρόσωπα σχεδιασμένα από τον Masayuki Doi που φέρει μια ενδιαφέρουσα αντίθεση στα πιο κλασσικά και εφήμερα σχέδια του Kaneko με την αιχμηρότητα και την επιβλητικότητα τους. 

ΟΙ ΚΑΚΕΣ ΠΑΡΕΕΣ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΧΟΥΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Είναι εκπληκτικό αλλά και λίγο απογοητευτικό που τυχαίοι δαίμονες κατέχουν περισσότερη προσωπικότητα σε σύγκριση με τους ανθρώπους που γνωρίζουμε. Ας πάρουμε ως παράδειγμα τον Decarabia. Σύμφωνα με το “ιστορικό” του πρόκειται για μέγα μαρκήσιο της κολάσεως που παίρνει τη μορφή αστεριού. Στο franchise η μορφή του είναι ενός κόκκινου αστεριού με ένα μάτι στο κέντρο. Όταν τον συναντούμε στο παιχνίδι μας προσφέρει τις υπηρεσίες του ως οδηγός της τρέχουσας περιοχής. Εάν απαιτήσουμε να μας καθοδηγήσει δωρεάν αρχίζει να μας απαγγέλει από το μανιφέστο του κομμουνισμού και ξεκινά μια διάλεξη πως η δωρεάν εργασία μπορεί να είναι το όνειρο της άρχουσας τάξης αλλά εκείνος δεν θα υποταγεί ποτέ σε τέτοιες ανοησίες. Σύντροφε μου αρέσεις. Μου αρέσεις εσύ και το είδος σου περισσότερο από την ανθρώπινη φυλή, τουλάχιστον έτσι όπως παρουσιάζεται εντός του παιχνιδιού. 

Εκτός από τη τρίτη πράξη του παιχνιδιού, ήταν οι στιγμές που ενισχύουν την θεματικότητα  του που μου άρεσαν περισσότερο. Οι δαίμονες που απομακρύνονται από τον πόλεμο των αγγέλων και των ακόλουθων του διαόλου βρίσκουν δικές τους επιθυμίες και αναπτύσσουν ανεξάρτητες προσωπικότητες. Κάποιοι θα ξαναβρεθούν σε μικροσκοπικά παραδείγματα της σύγκρουσης μεταξύ Χάους και Τάξης. Όσο υπάρχει μία ισχυρή προσωπικότητα που ψάχνει να επιβάλει τους δικούς της κανόνες, η αρχή του κύκλου μεταξύ των δύο δυνάμεων είναι αναπόφευκτη.

Στην πρώτη πράξη του παιχνιδιού ερχόμαστε  αντιμέτωποι με την Asparas που έσπευσε να βοηθήσει τους πιο αδύναμους δαίμονες και κατέληξε να είναι το είδωλο της λατρείας τους. Η ίδια διαφωνούσε με την Leanan Sidhe που ενθάρρυνε τους γύρω δαίμονες να αναζητήσουν την δικιά τους δύναμη. Επέλεξα να αφαιρέσω την Asparas από την εξίσωση. Δεν ξέρω τι ακριβώς περίμενα. Οι ακόλουθοι της συνέχιζαν να την προσκυνούν και να εύχονται για την επιστροφή της. Το παιχνίδι μου θύμισε πως τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα ενός συστήματος δεν λύνονται έτσι απλά. Ο κυκλική φύση του Χάους και της Τάξης αποτελεί και αυτή ένα σύστημα που δεν μπορεί να καταργηθεί με απλές παρεμβάσεις, όσο ματαιόδοξο και αν είναι.

O Νίτσε και το θαυμάσιο μουστάκι του θεώρησαν τον άνθρωπο υπεύθυνο για τον θάνατο του Θεού. Στην ίδια πρόταση αναρωτήθηκαν εάν πρέπει εμείς οι ίδιοι να γίνουμε θεοί για να φανούμε αντάξιοι της πράξης. Το Shin Megami Tensei V μας θεωρεί ικανούς και γνέφει το κεφάλι του επιληπτικά, επειδή έπεσαν τα frames πάλι. 

Ευχαριστούμε πολύ τη CD Media για την παροχή του review copy!