Στα ρηχά βαριέμαι, στα βαθιά πνίγομαι.

Το Dredge έχει δύο φαινομενικά αντίθετους στόχους, που αλληλο-ενισχύονται σε μια καλή σύνθεση.

Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΨΑΡΑ

Το «Dredge» είναι ένα ανεξάρτητο videogame ψαρέματος που δημιουργήθηκε από τη Νεοζηλανδέζικη «Black Salt Games». Ο παίκτης αναλαμβάνει το ρόλο ενός ψαρά και ταξιδεύει ελεύθερα σε ένα ανοικτό αρχιπέλαγος, συναντώντας ολοένα και πιο περίεργα πλάσματα. Στην «επιφάνεια», ας πούμε, θέλει να μας βυθίσει στη ρουτίνα ενός επαγγέλματος. Θέλει να κάνουμε roleplay ως ψαράς. Αυτό το κομμάτι του παιχνιδιού κυριαρχείται από συστήματα και λούπες προόδου: παίζοντας αποδοτικά κάνουμε το παιχνίδι μας όλο και πιο αποδοτικό. Ψαρεύουμε για να βγάλουμε λεφτά και ξοδεύουμε τα λεφτά μας σε αναβαθμίσεις του σκάφους και του εξοπλισμού μας, ώστε να ψαρεύουμε περισσότερο, πιο γρήγορα, με καλύτερες ανταμοιβές, ώστε να βελτιώνουμε ακόμα περισσότερο τον εξοπλισμό μας και ούτω καθεξής.

Κάθε «στάδιο» προόδου στο οποίο βρισκόμαστε, αντιστοιχεί καλύτερα στο αναλόγως προχωρημένο στάδιο του παιχνιδιού. Δεν ολοκληρώνουμε το «περιεχόμενο» με απολύτως προκαθορισμένη σειρά, αλλά ούτε με πλήρη ελευθερία. Υπάρχει μια καλή ισορροπία καθοδήγησης και χειραφέτησης, που δίνει την ικανοποίηση της εξερεύνησης, χωρίς να αισθανόμαστε σύγχυση ως προς τον επόμενο στόχο. Οι 5 «περιοχές» του Dredge είναι εξαρχής, θεωρητικά, προσβάσιμες. Δεν ξεκλειδώνονται με μια συγκεκριμένη σειρά, αλλά, επειδή κάθε περιοχή απαιτεί συγκεκριμένο εξοπλισμό, η σειρά με την οποία είναι εφικτό να αποκτήσουμε πρόσβαση στα κατάλληλα εφόδια, καθοδηγεί ευγενικά την πορεία μας.

Η αισθητική εμπειρία που επιδιώκει αυτός ο πόλος της εμπειρίας «Dredge», είναι εκείνη ενός σταδιακού mastery. Η απόλαυση του παιχνιδιού βρίσκεται στους συνεχείς υπολογισμούς που κάνουμε για τα επόμενα βήματά μας. Έχουμε πάντα καθαρή εικόνα του τι χρειαζόμαστε και περίπου πώς θα το αποκτήσουμε, προκειμένου να συνεχίσουμε την εθιστική αυτοβελτιωτική μας πρόοδο. Στην πορεία μας, όμως, αντιμετωπίζουμε ποικιλία προκλήσεων και εμποδίων, η διαχείριση των οποίων θα καθορίσει το πόσο αποδοτικοί θα καταφέρουμε να είμαστε. Το Dredge είναι ένα παιχνίδι που θα εθίσει τους τελειομανείς και κρυφο-ψυχαναγκαστικούς ανάμεσά μας, καθώς μας προκαλεί συνεχώς να παίξουμε τέλεια. Το γεγονός, όμως, ότι σπάνια μας τιμωρεί σκληρά, κρατάει το επίπεδο του άγχους σε μια ευχάριστη, ήπια ένταση.

To Dredge είναι περισσότερο ένα game στο οποίο είσαι ψαράς, παρά ένα game ψαρέματος. Η ίδια η δραστηριότητα του ψαρέματος είναι ένα σχετικά αδιάφορο, απροσδόκητα δευτερεύον στοιχείο της εμπειρίας. Μην παρεξηγήσετε: το να πιάνεις ψάρια είναι μεγάλο κομμάτι του Dredge. Ο εξοπλισμός με τον οποίο ψαρεύεις, ο αποθηκευτικός σου χώρος, η ταχύτητα και η ανθεκτικότητά του σκάφους σου, όλα αυτά εν τέλει σχετίζονται με την τελική πράξη του ψαρέματος και την αποδοτικότητά της. Το ίδιο το ψάρεμα, όμως, είναι ένα τελείως διεκπαιρεωτικό minigame με τον ελάχιστο δυνατό βαθμό διαδραστικότητας.

Αυτό θα μπορούσε να είναι το θανάσιμο αμάρτημα του Dredge, ως υποτιθέμενο fishing game. Παρ’ όλα αυτά, η προοδευτική ρουτίνα του Dredge καταφέρνει, κατά κύριο λόγο, να μας βάλει στα λέπια του ρόλου.  

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

Κάτω από την επιφάνεια, όμως, το Dredge καλλιεργεί το αντίθετο της ρουτίνας, της επανάληψης και της υπολογισμένης προόδου: Στον πυρήνα της εμπειρίας βρίσκουμε επίσης το μυστηριώδες, το απροσδόκητο και – στις καλύτερες στιγμές – το ανατριχιαστικό. Το δεύτερο «κομμάτι» της εμπειρίας, που συνοδεύει αντιθετικά τη γειωμένη πραγματικότητα ενός ψαρά, είναι ο αλλόκοτος εφιάλτης που αναδύεται για να την συντρίψει.

Το Dredge θέλει να ξέρεις ακριβώς τι κάνεις, με την αγωνία πως οτιδήποτε μπορεί να συμβεί. Η μαμά θάλασσα είναι ο καλύτερός σου φίλος τη μέρα κι ο χειρότερός σου τρόμος τη νύχτα. Όσο βέβαιο είναι ότι κρύβει το μεροκάματό σου στην αγκαλιά της, τόσο σίγουρα θα σε έπνιγε αν παρέδιδες το σώμα σου. Δεν θα το αποκαλούσα ακριβώς horror. Ποτέ δε προσπαθεί να σε κάνει να ουρλιάξεις ή να φοβάσαι να σηκώσεις το χειριστήριο. Μιλάμε περισσότερο για θρίλερ: μια ατμόσφαιρα ανασφάλειας, που πυκνώνει καθώς απομακρυνόμαστε από το λιμάνι, διεισδύοντας στην ομίχλη.

Βασικό χαρακτηριστικό του Lovecraftian aesthetic που διαπερνά τον κόσμο του Dredge, είναι η σπειροειδής πτώση προς την παράνοια. Η εμπειρία αυτή χτίζεται μέσω των διαλόγων με τους νησιώτες, μέσω του environmental storytelling και των διάφορων εχθρικών encounters. Όπως εξηγήσαμε, το ένα μισό της εμπειρίας αφορά το «mastery» μιας ρουτίνας. Ο παίκτης είναι απασχολημένος, κυρίως, με το να είναι όσο πιο αποδοτικός γίνεται. Λιγότερα μπρος πίσω, καλύτερη διαχείριση χώρου και ούτω καθεξής. Μαθαίνεις τα θαλασσινά κατατόπια για να μην τριγυρίζεις άσκοπα όταν ψάχνεις συγκεκριμένα ψάρια, χαραμίζοντας χρόνο και προκαλώντας την τύχη σου, καθώς διάφοροι παράγοντες απειλούν αυτά που έχεις ήδη ψαρέψει.

Αυτό το λογιστικό παιχνίδι είναι εθιστικό, αλλά χωρίς έντονο συναισθηματικό impact. Την ένταση έρχεται να φέρει το άλλο, Lovecraftian μισό της εμπειρίας. Το Dredge έχει ένα μηχανισμό Παράνοιας, παρόμοιο με εκείνο του Don’t Starve. Όσο περισσότερο χρόνο περνάς αρμενίζοντας στο σκοτάδι, τόσο πιο φρικτές γίνονται οι εκπλήξεις που σου επιφυλάσσει. Από βράχους που εμφανίζονται από το πουθενά, μέχρι θαλάσσια κήτη που μπορούν να διαλύσουν το ψαροκάικό σου με ένα φύσημα. Δε θα υπήρχε κανένας λόγος να σηκώνεις άγκυρα νυχτιάτικα, αν δεν υπήρχαν πολύ καλοί λόγοι να σηκώνεις άγκυρα νυχτιάτικα.

Βασικό κίνητρο, το γεγονός ότι το main quest σου δε μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς συνεχείς εξορμήσεις στο σκοτάδι. Στόχος σου είναι να συλλέξεις μερικά κειμήλια, για έναν μυστηριώδη νησιώτη με ένα Necronomicon-like βιβλίο. Για την ακρίβεια, πρέπει να τα ανασύρεις από τον πάτο της θάλασσας. Κάθε φορά που του πηγαίνεις ένα από αυτά, αποκτάς και μια νέα «απαγορευμένη» δύναμη. Η πρώτη, παραδείγματος χάριν, είναι το Haste, που επιταχύνει αφύσικα το σκάφος σου, με τον κίνδυνο για υπερθέρμανση της μηχανής (αν το κρατήσεις πατημένο μέχρι να γεμίσει μια μπάρα) και υπερδιέγερση της παράνοιάς σου αν το χρησιμοποιείς συνεχώς.

Τα τερατώδη εμπόδια στο αλιευτικό μας ταξίδι εμπλουτίζουν την εμπειρία με ευαλωτότητα, αδυναμία και μυστήριο. Σχεδόν καμία απειλή στο Dredge δεν εξουδετερώνεται. Πρέπει να κερδίσουμε χρόνο, να διαφύγουμε, να το βάλουμε στις προπέλες ή απλώς να κάνουμε το σταυρό μας ότι τα κύματα θα είναι πιο ευγενικά στα επόμενα μίλια. Έτσι, η εμπειρία μας δε βαλτώνει στη ρουτίνα, ακόμα κι όταν το καΐκι μας διασχίζει τους βάλτους. Η αφήγηση στο Dredge γίνεται αποκλειστικά μέσω κειμένου. Μιλάμε με NPC, μας λένε τις ιστορίες τους και μας αναθέτουν προαιρετικές ή μη προαιρετικές αγγαρείες. Καμιά φορά, βρίσκουμε μπουκάλια με σημειώματα να επιπλέουν στο νερό.

Σας προτρέπω να μην τα αγνοείτε. Το story του Dredge, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο το ανακαλύπτει ο παίκτης, είναι απλό και εύπεπτο. Θα κατέληγε αδιάφορο αν το παιχνίδι δεν είχε αρκετά κόλπα στο μανίκι του, ώστε να.. θολώσει τα νερά και να ανατρέψει τις προσδοκίες μας. Για να είμαι ειλικρινής, μέχρι και τα δύο τρίτα του Dredge, πίστευα ότι θα με απογοητεύσει αφηγηματικά. Κακογραμμένο δεν ήταν, αλλά δεν είχε καταφέρει να με γαντζώσει συναισθηματικά. Αυτό, άλλαξε απότομα.

ΩΡΑΙΟ ΡΑΒΙ

Φυσικά, το Dredge δε θα μπορούσε να μας βυθίσει στον κόσμο του χωρίς μια αξιοπρεπή οπτικοαουστική υλοποίηση. Με μινιμαλιστικά γραφικά, πανέμορφα στατικά illustrations και μια υπέροχη θάλασσα, η Black Salt Games στήνει άψογα το εικαστικό δόλωμα, για να μας επιβιβάσει στην μεταφορική βάρκα. Είμαστε πρόθυμα ψάρια, άλλωστε και βοηθάμε τους ψαράδες μας. Ιδιαίτερα εκτίμησα την φειδώ στη χρήση του soundtrack, που άφηνε μπόλικο χώρο για το ατμοσφαιρικό, θαλασσινό ηχοτοπίο. Εξαιρετική δουλεία στα sound effects και στα οπτικά εφέ, που απέδωσαν άψογα στο «χρωματισμό» της αισθητικής εμπειρίας, χωρίς πολλά-πολλά. Το day-night cycle οδήγησε επανειλημμένα σε πανέμορφα ηλιοβασιλέματα, μπλε «ανάσες» ηλιόλουστων ουρανών και δυσοίωνες, ομιχλώδεις νύχτες. Καθώς εναλλάσσονταν οι ώρες και οι ημέρες, παρατηρούσα τη θάλασσα να αλλάζει πρόσωπα, να αλλάζει διάθεση και όψη. Χωρίς έναν εξίσου καλά υλοποιημένο υδάτινο κόσμο, το Dredge θα έχανε ένα πολύ μεγάλο θέλγητρο.

«Dredge» σημαίνει «βυθοκορώ» ή «εκβαθαίνω» (ως ρήμα). Ανασύρω κάτι από τα βάθη της θάλασσας. Είναι επίσης η βυθοκόρος ή «φαγάνα», δηλαδή η μηχανή με την οποία εξοπλίζονται σκάφη για να καθαρίσουν τον πάτο ενός ποταμού. Ο βασικός μηχανισμός – και τίτλος – του Dredge, εκφράζει και την κεντρική θεματική της ιστορίας του. Η ρητή του αφήγηση, οι εικόνες και οι ήχοι του πλαισιώνουν σαν ένα μεταφορικό δίκτυο τη δράση μου, ώστε γεννιέται η δυνατότητα να την ερμηνεύσω μεταφορικά. Αν σκαρφαλώνω, σε ένα υποθετικό videogame, το συνολικό στήσιμο της εμπειρίας και της αφήγησης μπορεί να «συνηγορεί» πως το «σκαρφάλωμα» είναι μια κεντρική μεταφορική έννοια στο παιχνίδι. Αν το σκαρφάλωμα είναι και κεντρικός μηχανισμός, έχει τοποθετηθεί στην κατάλληλη θέση για να αποτελέσει και κύρια μεταφορά.

Στο Dredge, «ανασύρω». Επαναφέρω κάτι που κάποιος έθαψε, για κάποιο λόγο. Τι ψάχνω στο βυθό και ποιος το έριξε εκεί; Καμιά φορά αναρωτιέμαι, μήπως θα ήταν καλύτερα να το αφήσω εκεί.

Many thanks to Team17 for providing us with the review copy!